Bush, Blair en de blitzkrieg in Irak
Door Khaled Diab
Gezien de verreikende gevolgen van de Amerikaanse invasie van Irak, laten we het idee om Bush en Blair voor het gerecht te brengen nieuw leven inblazen.
Dinsdag 17 juni 2014
Hoe je er ook naar kijkt, de gebeurtenissen hebben een spectaculaire wending genomen. De Islamitische Staat in Irak en de Levant (ISIS), in Syrië in het gedrang gekomen door een offensief van Syrische opstandelingen, heeft sinds begin dit jaar, na de grens met Irak te zijn overgestoken, het noordwesten van dit land stukje bij beetje in handen gekregen.
Deze week is de campagne van ISIS in een stroomversnelling geraakt, waarbij de groepering de tweede stad van Irak, Mosoel, heeft
ingenomen, evenals Tikrit, de geboorteplaats van de voormalige Iraakse dictator Saddam Hoessein al-Tikriti, op een afstand van slechts 140 kilometer van de hoofdstad Bagdad.
Naar verluidt hebben de militanten de grensposten tussen Syrië en Irak uit de weg geruimd, wat van symbolische betekenis is, maar ook kan worden gezien als een teken dat de jihadistische beweging haar doel naderbij ziet komen van de vestiging van een islamitische staat in beide landen.
Als gevolg van het offensief van ISIS zijn honderdduizenden Irakezen, die al lang lijden onder alle gevechten, op de vlucht geslagen.
Het meest alarmerend is wellicht dat ISIS, in het Arabisch bekend onder de naam al-Dawla al-Islamiyya fīl-Iraq weh al-Sham, erin geslaagd is deze snelle verovering van noordwest-Irak te verwezenlijken met een krakkemikkige multinationale troepenmacht van slechts drie- tot vijfduizend strijders.
Hoe is dit kunnen gebeuren?
Als New York Times-columnist Thomas Friedman mag worden geloofd, lijkt dit het gevolg van een ideologische strijd tussen islamisten en milieuactivisten: “De echte ideeënstrijd… is de strijd die woedt tussen religieuze extremisten (soennieten zowel als sjiieten) en overtuigde milieuactivisten”, schreef hij.
Het verhaal dat ecostrijders in oorlog zijn met de zelfbenoemde soldaten van God is voor iedereen in het Midden-Oosten groot nieuws.
Het is waar dat het milieu in de regionale conflicten van hetomwater schreeuwende Midden-Oosten een steeds belangrijker onderwerp is en dat veel deskundigen voor de komende decennia ‘wateroorlogen’ voorspellen. Maar een andere vloeistof speelt de hoofdrol in de huidige problemen van Irak: olie.
Het zou makkelijk zijn Friedman, ooit een gevierd oorlogscorrespondent, af te doen als een excentriekeling op leeftijd die zijn realiteitszin volledig is kwijtgeraakt, maar zijn holle frasen zijn niet ongevaarlijk. Als invloedrijke ‘cheerleader’ – die in een beroemde uitspraak de Irakezen “suck on this” heeft voorgehouden – heeft hij publieke steun kunnen werven voor de
invasie en bezetting van Irak.
Maar wat deze jongste episode in een lange reeks van rampen duidelijk laat zien, is dat de Amerikaanse interventie in Irak een totale catastrofe is geweest, die zich sinds de plundering van Bagdad door de Mogollegers in 1258 niet meer op deze schaal heeft voorgedaan.
De grootschalige verwoesting van het land, de ontmanteling van het leger en de ineenstorting van het Baathregime hebben zo’n leemte achtergelaten dat het land is geïmplodeerd en er een burgeroorlog is uitgebroken, waardoor het terrein rijp is gemaakt voor radicale groeperingen die wilden profiteren van de chaos.
Het idee dat Amerika Irak er met overmacht toe zou kunnen dwingen een liberale en welvarende democratie te worden bleek net zo denkbeeldig als de niet-bestaande massavernietigingswapens die Saddam Hoessein volgens Washington in zijn bezit had.
Hoewel Irak onder Saddam Hoessein een onderdrukkend dystopia was dat behoefte had aan radicale veranderingen, kunnen zulke veranderingen niet van buitenaf worden opgelegd, en al helemaal niet met het geweer in de aanslag, door een eigengereide supermacht zonder vervolgscenario.
Het was de erkenning van de misleidende aard van deze misdadig roekeloze onderneming die in 2003 tientallen miljoenen bezorgde burgers over de hele wereld ertoe heeft gebracht de straat op te gaanomte betogen tegen de voorgenomen invasie. Deze leidde ook tot de ernstigste trans-Atlantische vertrouwenscrisis uit de recente geschiedenis, toen Washington België en andere kritische Europese landen de ‘As van de Wezels’ noemde.
Toch zette Washington destijds zijn zin door. Waarom?
Het korte antwoord luidt dat de oorlog nooit over vrijheid of democratie is gegaan – dat was slechts een marketingslogan. Het gingomhet kanaliseren van de Amerikaanse angst en woede na 9/11, teneinde de controle in handen te krijgen over de op één na grootste oliereserves in de wereld en bepaalde bedrijven te verrijken, op kosten van de belastingbetaler.
Als u ook maar enige twijfel koestert over deze realiteit, kijk dan eens naar de saai klinkende maar zeer belangrijke Executive Order
13303, die Amerikaanse firma’s feitelijk carte blanche geeftomin Irak ongestraft te doen wat ze willen.
Gezien de verreikende gevolgen van de Amerikaanse invasie en bezetting denk ik dat het belangrijk is het idee nieuw leven in te blazenomde verantwoordelijken – vooral George W. Bush en Tony Blair – voor het gerecht te brengen. Hoewel de schade hierdoor nooit ongedaan zal kunnen worden gemaakt, zou het de Irakezen niettemin enige genoegdoening bieden voor de verwoesting die de Brits-Amerikaanse invasie in hun land heeft aangericht.
Het zal ook een duidelijk signaal doen uitgaan dat dit soort gedrag niet thuishoort in een wereld die op zoek is naar orde, recht en stabiliteit.
Ik moet bekennen dat ik niet weetwat er tegen de ISIS kanworden ondernomen enwat er kanworden gedaanomde desintegratie van Irak te repareren. Ik weet alleen dat welke koers de buitenwereld ook zal volgen, een militaire interventie gepaard moet gaan met een internationaal mandaat en een helder plan voorwat er moet gebeuren als de “missie is volbracht”.
____
Follow Khaled Diab on Twitter.
This article first appeared in De Morgen on 13 June 2014.
